«Կոալիցիաներին պետք չէ խանդով վերաբերվել»

ՀՀԿ-ՀՅԴ համագործակցության, քաղաքական սերնդափոխության, պատգամավորների «չափորոշիչների» թեմաներն է շոշափում «Իրատեսի» զրույցը ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության անդամ ԿԱՐԻՆԵ ԱՃԵՄՅԱՆԻ հետ:

-Ստորագրվեց երկար սպասված քաղաքական համագործակցության փաստաթուղթը, որը խիստ հասկանալի պատճառներով անհրաժեշտ էր ՀՅԴ-ին: Նույնը դժվար է ասել ՀՀԿ-ի պարագայում: Դրանով, կարծես, մեծամասնությունը նախապես փաստեց, որ 2017-ի խորհրդարանական ընտրություններում խնդիրների առջև կարող է կանգնել, և վատ չէր լինի հենց այսօրվանից հնարավորինս շատ դաշնակիցներ ունենալ:
-Չհամաձայնելով Ձեր դիտարկման հետ, կփորձեմ խնդիրն այլ տեսանկյունից ներկայացնել: Մենք անցել ենք նոր համակարգի: Համոզված եմ, որ հասարակության մեծ մասը չի պատկերացնում, թե ինչ է նշանակում խորհրդարանական երկիր: Ավելին, վստահություն չունեմ, որ քաղաքական գործիչների մեծամասնությունը դա պատկերացնում է: Եթե հետևել եք նախագահի վերջին տարիների ելույթներին, անընդհատ խոսք է եղել համախմբման մասին, որը նոր համակարգի պարագայում անհրաժեշտություն է: Սահմանադրական բարեփոխումների քննարկումների ժամանակ շատ խոսվեց կայուն մեծամասնության մասին, որի առնչությամբ ՀՀԿ-ին շատ էին քննադատում: «Կայուն մեծամասնությունը» պարզապես տերմին չէ, դա ենթադրում է ուժերի համախմբում: Այս համատեքստում պետք է դիտարկել ՀՀԿ-ՀՅԴ համագործակցությունը: Այն ուժերը, որոնք կոալիցիա կկազմեն ՀՀԿ-ի հետ, կսպասարկեն մեր երկրի շահերը: Նոր համակարգում աշխատանքը ենթադրում է ուժերի լարում, փոխադարձ համաձայնություններ: Այս համաձայնագրի դեպքում շատ ավելի կմեղմանա քաղաքական դաշտը: Մենք կարծում ենք, որ քննադատություն միշտ պետք է, առողջ ընդդիմությունը պարտադիր է, որպեսզի զգոն լինի իշխանությունը: Բայց սա բացարձակ չի նշանակում բախումներ, հակամարտություններ, այլապես խորհրդարանական համակարգում դրանք ահավոր հետևանքներ կունենան:
-ՀՀԿ-ն մտավախություն չունի՞, որ իրեն էլ չեն վստահի:
-Առհասարակ և՛ ընդդիմության, և՛ իշխանության համար վստահության պակասը ամենամեծ մտավախությունն է: Դուք ասում եք՝ ՀՀԿ-ին չեն վստահում, ես կհակադարձեմ` ոչ մեկին չեն վստահում: Ընդդիմադիր ուժերն էլ սպառել են վստահության իրենց պաշարը, որը հղի է վտանգներով: Մինչև ամառ պետք է ընտրական օրենսգիրքն ընդունենք, որով առաջնորդվելու պարագայում մեզ կոնսենսուս է պետք: Սա չպետք է լինի ձևական, պետք է լինի գաղափարների շուրջ համագործակցություն: Սահմանադրական բարեփոխումների ընթացքը ցույց տվեց, որ ՀՅԴ-ն մեր գաղափարախոսության հետ համաձայն է: Համագործակցություններին, կոալիցիաներին պետք չէ խանդով վերաբերվել: Այս օրերին տեսնում ենք, որ տարբեր ուժեր շատ ծայրահեղ մոտեցումներ են արտահայտում: Կարևոր է նաև հանրային կարծիք ձևավորողների` ԶԼՄ-ների դերը: Եթե անընդհատ սևեռվում են բացասականի վրա, դրական թեկուզ փոքր երևույթները չեն գնահատում, բնականաբար, հանրային կարծիքը շատ բացասական նրբերանգ է ստանում: Սովորական քաղաքացին իր կյանքում պետք է զգա դրական փոփոխությունը, որ վստահությունն իշխանությունների հանդեպ վերականգնվի: Դրա համար պետք է տեմպով աշխատել: Ինչպես նախագահն է ասել՝ մենք հռչակել ենք նպատակները, բայց տեմպերը մեզ այսօր չեն բավարարում:
-Ասում եք, որոշ ուժեր խանդով են վերաբերվում այս համագործակցությանը: Թերևս ոմանց պարագայում դա հասկանալի է: ԲՀԿ-ն, լինելով խորհրդարանական երկրորդ ուժ, անտեսվեց, և համագործակցության կոչ արվեց փոքր խմբակցություններից մեկին: Ինչո՞ւ ՀՅԴ-ն և ոչ ԲՀԿ-ն:
-Սահմանադրական բարեփոխումներից առաջ էլ մենք նույն ուղղությամբ ենք ընթացել: ՀՅԴ-ն իր ներսում շատ կազմակերպված, կուռ կառույց է: Վերջին երկու-երեք տարում տեսանք, թե ինչ վերադասավորումներ տեղի ունեցան տարբեր խմբակցություններում: Նրանք իրենց ներսում լուրջ խնդիրներ ունեն և համախմբվելու մեծ ջանքեր են պետք, որ 2017-ին կարողանան համախմբվել և ներկայանալ հանրությանը: Դաշնակցությունը, իր թերություններով հանդերձ, ավելի նպատակասլաց է, բայց իրենք էլ պետք է վերականգնեն հասարակության այն հատվածի ակնկալիքներն ու հավատը, որը դեռ առկա է:
-Համագործակցության փաստաթուղթը հրաշալի «դրույթներ» ունի, սակայն հարց է առաջանում` ՀՀԿ-ն ու ՀՅԴ-ն իրենց քաղաքական «ներկապնակով» ի զորո՞ւ են դրանք կյանքի կոչելու:
-Մենք պետք է մոբիլիզացնենք մեր ուժերը: Այնպես չէ, որ այս երկու ուժերը լուսնից են իջել, հստակ գիտենք՝ ով ինչի է ընդունակ: Քաղաքական կամքի, ուժերը մոբիլիզացնելու, գործիքները, մեխանիզմները հստակ օգտագործելու դեպքում կարելի է հասնել մեծ հաջողությունների: Արտաքին գործոններն էլ պակաս կարևոր չեն: Որպեսզի այդ դրույթները չմնան թղթի վրա, պետք է հավաքագրել ուժերը, լավ աշխատել: Դրսից լուրջ մարտահրավերներ կան, և եթե ներսում չհամախմբվենք, շատ բան կարող ենք կորցնել:
-Ասում եք՝ «տեմպով» պետք է աշխատել, այնինչ այս օրերին խորհրդարանական մեծամասնության միտքը զբաղված է հաջորդ ԱԺ-ում իր տեղն «ամրագրելու» հարցով: Այս մարդիկ ինչպե՞ս կարող են երկրի համար աշխատել, այն էլ՝ «տեմպով»:
-Պետք է մեջբերեմ նախագահի ասածը, որ պատգամավորին համեմատում էր խրամատում կռվող զինվորի հետ: Ամեն մարդ իր տեղում պետք է աշխատի: Անընդհատ մեղադրում են նախագահին, թե ելույթներում հնչած մտքերի կրկնություններ կան: Նախագահն էլ է ասել, որ իր վկայակոչած նպատակներին հասնելու հարցում հետևողական է լինելու, քանի դեռ դրանք իրականություն չեն դարձել: Ես էլ անընդունելի եմ համարում, աշխատանքը թողած, զբաղվել այլ գործով: Վաղ է այսօրվանից խոսել ու «պատրաստվել» խորհրդարանական ընտրություններին: Շատ ավելի համախմբված, թիրախային կաշխատեինք, եթե ամեն մեկս մեր տեղում մեր գործն անեինք: Մեր երկրում վատ ավանդույթ կա՝ բոլորը բոլորին քննադատում են՝ իրենց գործը թողած:
-Այսօրվա խորհրդարանի պատկերը հույս չի ներշնչում, որ հաջորդ ԱԺ-ն դրական առումով կառանձնանա: Ձեր տպավորությա՞մբ էլ է այդպես:
-Երբ ասում ենք, որ խորհրդարանը երկրի պատկերն է, ոմանք վիրավորվում են, ասում են` այդպես չէ: Իդեալական խորհրդարան ոչ մի երկրում չկա, մենք պարզապես շատ լավ գիտենք մեր խոհանոցը: Բացասականը շատ ավելի երևացող է, քան դրականը: Խորհրդարանում աշխատող մարդիկ կան, և իրենք իրենց գործը պատվով կատարում են: Բոլորիս համար էլ ցանկալի է, որ խորհրդարանում լինեն պրոֆեսիոնալներ, ովքեր զբաղվում են պատգամավորի գործով, որը միայն օրենսդրական գործունեությունը չէ, այլև հանրային աշխատանքը, այն է` մշտական հանդիպում ընտրողների հետ, լրագրողների հետ աշխատանք և այլն: Այս ամենը պետք է ժամանակ չթողնի այլ բաներով զբաղվելու համար:
-Այսօրվա խորհրդարանում, մասնավորապես ՀՀԿ խմբակցության մեջ, քանի՞ այդպիսի պատգամավոր գիտեք:
-Եթե պատգամավորը մեծ ընտրազանգված ունի, նշանակում է, որ նա ընտրված է:
-Հայաստանի ընտրական «հայտնի» մեխանիզմները թո՞ւյլ են տալիս ասել, որ, այո, տվյալ պատգամավորն ընտրված է և ունի մեծ ընտրազանգված:
-Հիմա փոխվում է այդ մշակույթը: Կուսակցությունների դերակատարումը մեծանում է, քաղաքական միավորը կարող է առաջ գնալ իր մարդկանցով: Որքան շատ լինեն այն կուսակցականները, որոնք ծառայում են ժողովրդին, այնքան կբարձրանա այդ կուսակցության հեղինակությունը: Ինձ համար դասական օրինակ է Անգլիայի խորհրդարանը, որի պատգամավորներից մեկը, եթե ընտրողի հետ չաշխատի, երբեք չի ընտրվի: Մեզ մոտ դեռ այս մշակույթը չկա: Շատ անգամ եմ համոզվում, որ մարդկանց ուղղակի լսելն անգամ արդեն մեծ օգնություն է:
-Նախորդ խորհրդարանական ընտրություններում էլ խոսվում էր սերնդափոխության մասին, բայց այսօրվա ԱԺ-ն այդ «սերնդից» ոչինչ չի շահում: Այսօր էլ հրապարակ է նետվել «սերնդափոխություն» տերմինը: Հիմա ի՞նչ սերունդ պետք է գա:
-Սերնդափոխությունը շարունակական պետք է լինի: Բոլոր քաղաքական ուժերը պետք է երիտասարդներ պատրաստեն, ովքեր կփոխարինեն իրենց: Պառլամենտարիզմը ենթադրում է հետևողական աշխատանք, փորձ: Թարմ ուժերը, բնականաբար, լավ են, բայց պետք է զգույշ և ուշադիր լինել, որպեսզի սերնդափոխությունը չվնասի ոչ այդ ուժին, ոչ էլ երկրին:
-Այս օրերին մամուլում անընդհատ անդրադարձ կա ՀՀԿ-ի կին պատգամավորների ՕԳԳ-ին, ու թե նրանցից ով է «արժանի» հաջորդ խորհրդարանում վերստին լինելու: Ձեր կարծիքով, ի՞նչ չափորոշիչներ են առաջնային կին պատգամավորի համար:
-Ոչ միայն հանրապետականների, այլև բոլոր կին պատգամավորների դեպքում ակնհայտ չափորոշիչներ կան: Գրագետ և բարեկիրթ կինը միշտ պահանջված է: Հենց այդպիսին էլ պետք է լինի կին պատգամավորը:

Զրույցը՝ Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Ժողովրդի վրա կրակելու հրահանգն արդեն ուժի մեջ է
• Անդրանիկ Քոչարյանի ինքնախոստովանությունը
• «Նիկոլն ու իր ընտանիքը Հայաստանում ապրելու իրավունք չունեն»
• Զուր մի ջանացեք
• Չեն կարողանում ԿԳՍՄ փոխնախարար գտնել
• Հանուն Ռուսաստանի հետ միութենական միավորման նոր շարժում հիմնադրվեց
• Այս իշխանությունն իր ստվերից էլ է վախենում
• Փաշինյանի դեմ պայքարելու համար գոնե մի փոքր Նիկոլ պիտի լինել
• Մեզ պե՞տք է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, թե՞ ոչ
• «Հայաստանի Նավալնին Նիկոլ Փաշինյանն է, որը եկավ իշխանության ու քանդեց մեր երկիրը»
• Տիգրան Ուրիխանյանը Հայաստանի փրկությունը տեսնում է ՌԴ-ի հետ նոր միութենական միավորման ձևավորման մեջ
• Հայաստանի ողջ հպարտությունն ու թշվառությունն ամփոփված մեկ օրում
• Սերմացու գողացող մկների և թուխս գողացող աղվեսների ժամանակը
• Ինչու էր Փաշինյանը վեց ամիս աղերսում
• Փաշինյանն էլ է զարմացած
• Ընդդիմության հարցերով թիվ մեկ «փորձագետը»
• Նիկոլ Փաշինյանին ոչ թե ողջերն են պատժելու, հալածելու, այլ անմահացածները
• «Գոմի» հարցի լուծումը կենսական անհրաժեշտություն է
• Առանց փամփուշտների ու ԱԹՍ-ների Ադրբեջանն այսօր շռնդալից հաղթանակներ է տանում Հայաստանի դեմ
• Խորհրդարանական ընդդիմությունը լեգիտիմացրեց Փաշինյանի պաշտոնավարումը

Մեկնաբանություններ